Neurologie

Neurologie houdt zich bezig met aandoeningen van het zenuwstelstel en de spieren. Vaak gaat het om aandoeningen of ziekten van de grote of kleine hersenen, het ruggenmerg, de zenuwwortels, zenuwuitlopers of de overgangen van zenuwen naar spieren en de spieren zelf. De neuroloog behandelt en onderzoekt o.a. de volgende ziekten: herseninfarcten en hersenbloedingen, hoofdpijn, epilepsie, dementie (waaronder de ziekte van Alzheimer), de ziekte van Parkinson, multiple sclerose (MS) en amyotrofische lateraal sclerose (ALS). Daarbij speelt de ziektegeschiedenis, naast het lichamelijk en neurologisch onderzoek een belangrijke rol.

Aandoeningen

Frontotemporale dementie is een dementie die zich uit in het voorste deel (frontaalkwab en temporaalkwab) van de hersenen. Deze hersengebieden zorgen onder andere voor planning, emoties en het begrijpen van taal. De oorzaak van de ziekte is onbekend, erfelijke factoren kunnen een rol spelen. Deze vorm van dementie begint op vrij jonge leeftijd, bij mensen tussen de 50 en 60 jaar oud.

Bij Lewy Body dementie staan niet de geheugenklachten op de voorgrond maar meer problemen met de planning en uitvoering , een verminderde aandacht en stoornissen in het ruimtelijk inzicht. De ziekte wordt daarbij gekenmerkt door een aantal verschijnselen naast de dementie:

  • Parkinsonisme: loopstoornissen, traagheid in bewegen en stijfheid, zoals wordt gezien bij de ziekte van Parkinson
  • Onrustige slaap waarbij een patiënt veel beweegt in de slaap en zijn dromen soms lijkt uit te beelden. Patiënten kunnen hierbij zichzelf of partner verwonden
  • Visuele hallucinaties: dingen zien die er niet zijn zoals mensen of dieren
  • Fluctuaties: dit zijn schommelingen in het bewustzijn, waarbij de patiënt het ene moment helder en alert is en vervolgens heel slaperig is of niet goed reageert op de omgeving. Ook kan de patiënt het ene moment heel verward zijn en vervolgens weer adequaat. Deze periodes kunnen van minuten tot uren en soms dagen duren.

Niet al deze verschijnselen hoeven aanwezig te zijn. Daarnaast kan er sprake zijn van een depressie, wanen, duizeligheid, obstipatie, moeite met plassen en veel vallen.

Deze vorm van dementie wordt gekenmerkt door hersenbeschadiging veroorzaakt door stoornissen in de bloedvoorziening in de hersenen.  De verschijnselen nemen in de loop van de tijd in ernst toe. Veel mensen die vasculaire dementie hebben zijn bekend met hart- en vaatlijden. Vóór de dementie hadden zij bijvoorbeeld al last van hoge bloeddruk, hartritmestoornissen, diabetes, vaataandoeningen, beroertes of hebben een tia gehad. Bij vasculaire dementie treden geheugen- en oriëntatiestoornissen pas in een later stadium op. Er zijn problemen met het gebruik en begrijpen van taal, problemen met het herkennen van voorwerpen en het uitvoeren van dagelijkse handelingen. Patiënten zijn vaak minder ondernemend. Naast geestelijke achteruitgang treden er ook vaak lichamelijke klachten op. Er kunnen spierverstijvingen, gevoelsverlies en soms verlammingen ontstaan. De patiënt wordt erg traag en het verloop van de ziekte is grillig.

De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Er vinden eiwitophopingen in de hersenen plaats en er treedt een verschrompeling op van de  hersenen. De verschijnselen van deze ziekte beginnen heel geleidelijk en nemen in de loop van de tijd in ernst toe. De aard, de ernst en het tempo van het ziekteproces zijn voor iedere patiënt verschillend. De ziekte van Alzheimer is niet te genezen en het ziekteproces is onomkeerbaar. De eerste verschijnselen zijn meestal verlies van het geheugen en dan vooral het korte termijn geheugen. Er zijn problemen met de inprenting en het leren van nieuwe informatie. Ook kunnen karakterveranderingen plaatsvinden en raakt iemand steeds meer in zichzelf gekeerd.

Onderzoeken

EP is een afkorting voor Evoked Potentials. Dit is een verzamelnaam voor diverse onderzoeken. Al deze onderzoeken hebben tot doel na te gaan hoe uw hersenen reageren op een prikkel van een zintuig. De zenuw produceert bij prikkeling een zwak elektrisch signaaltje, dat wordt gemeten en op een computerscherm zichtbaar wordt. Al deze onderzoeken zijn ongevaarlijk en hebben geen bij- en/of nawerkingen.

BAEP is een afkorting van Brainstem Auditory Evoked Potentials. Bij een BAEP-onderzoek wordt de functie (geleiding) gemeten van de zenuw van het gehoor- (en evenwichts)orgaan en de functie (geleiding) van een zenuwbaan in de hersenstam.

VEP is een afkorting van Visual Evoked Potentials. Licht wordt in het netvlies omgezet in elektrische signalen die door de oogzenuw naar het zichtcentrum in de hersenen worden geleid. Bij een VEPonderzoek wordt de functie (geleiding) van de oogzenuw gemeten. Hierbij wordt ook onderzocht hoe snel de elektrische signalen door de hersenen worden verwerkt.

SSEP betekent Somato Sensory Evoked Potentials. Bij een SSEP-onderzoek wordt de functie (geleiding) van de gevoelszenuw-baan in het ruggenmerg en de hersenen gemeten.

EEG is een afkorting van ElektroEncefaloGram. Bij een EEG-onderzoek wordt de hersenactiviteit gemeten door middel van elektroden. Deze elektroden staan in verbinding met een zeer gevoelig apparaat, dat de hersenactiviteit registreert. Op deze manier kunnen functiestoornissen van de hersenen worden opgespoord. Het onderzoek is ongevaarlijk, ook als u zwanger bent.

 

De betekenis van EMG is elektromyogram. Bij dit onderzoek wordt de functie van de zenuw en/of spier gemeten. Bij dit onderzoek worden enkele elektroden op de huid geplakt en zenuwen die direct onder het huidoppervlak liggen geprikkeld met lichte elektrische schokjes. Deze schokjes zijn ongevaarlijk en geven eerder een vreemd gevoel dan dat ze pijnlijk zijn. Op deze manier wordt de snelheid van de zenuwgeleiding gemeten. Indien spieronderzoek nodig is, zal de neuroloog een dun naaldje in de te onderzoeken spier(en) inbrengen. Deze naaldelektrode is in staat de elektrische activiteit van de spiervezels te registreren. De betreffende spier wordt nu in rust èn tijdens aanspannen onderzocht. Het EMG-apparaat maakt de activiteit van de spier zichtbaar en hoorbaar. Het inbrengen van het naaldje en het aanspannen van de spier kan wat pijnlijk zijn.

 

Bij een lumbaalpunctie (‘ruggenprik’) wordt een kleine hoeveelheid vocht uit uw wervelkanaal afgenomen. Dit vocht wordt in het laboratorium onderzocht en de uitslag geeft uw behandelend arts meer informatie over de mogelijke oorzaak van uw klachten.

 

Met een neuropsychologisch onderzoek wordt gekeken of de hersenen functioneren zoals zij dat behoren te doen, wanneer vergeleken met anderen mensen van uw leeftijd en opleidingsniveau. Het onderzoek richt zich op verschillende functies van de hersenen: de oriëntatie, het geheugen, de aandacht en concentratie, de informatieverwerkingssnelheid, de uitvoerende functies en de taal. Al deze verschillende functies samen noemen wij de cognitie ofwel de denkprocessen van de hersenen.

 

Myasthenia gravis is een aandoening waarbij sommige spieren snel en ernstig verzwakt raken als ze gebruikt worden. De spieren zijn na gebruik vaak zo verzwakt dat de spierkracht bijna volledig verdwenen is. Pas na het nemen van rust, komt de spierkracht grotendeels terug. De neostigmine test toont aan of de klachten die u heeft worden veroorzaakt door myasthenia gravis.

Dit is een onderzoek waarbij uw hersenactiviteit en verschillende lichaamsfuncties worden gemeten terwijl u slaapt. Dit onderzoek vindt thuis plaats. Tijdens een polysomnografie worden de volgende functies gemeten:

  • EEG
  • ECG
  • Borst-buikademhaling
  • Mond-neusademhaling
  • Saturatiemeting
  • EMG in de kaken
  • EMG in de benen

Behandelingen

De hooggedoseerde Methylprednisolon behandeling is een therapie voor de behandeling van aanvallen bij MSpatiënten. Een Methylprednisolon behandeling is een infuuskuur, met 500 mg of 1000 mg Methylprednisolon (Prednison). Methylprednisolon is een corticosteroïde. Dit zijn medicijnen die werken als bijnierschorshormonen. Deze medicijnen worden gebruikt om ontstekingen in het lichaam af te remmen en het immuunsysteem bij te sturen. Methylprednisolon remt de ontstekingsreactie in het centraal zenuwstelsel. De aanval wordt zo bestreden en de duur ervan verkort.

De ziekte van Parkinson is een aandoening waarbij steeds meer zenuwcellen in een deel van de hersenen afsterven. Kenmerken kunnen zijn een geleidelijke  achteruitgang van beweging, concentratieverlies, geheugenverlies en stemmingswisselingen. Hierdoor wordt het uitoefenen van dagelijkse bezigheden steeds moeilijker.

Momenteel is de ziekte van Parkinson niet te genezen en ook niet stop te zetten. De arts kan wel medicatie voorschrijven. Levodopa wordt in de hersenen omgezet in dopamine en de hulpstof Benserazide zorgt ervoor dat dit vooral in  de hersenen gebeurt, daar waar het nodig is. Het heeft een positieve invloed op de symptomen van de ziekte van Parkinson (zoals bijvoorbeeld bewegingstraagheid, spierstijfheid en pijn en beven) en dagelijkse handelingen. Afhankelijk van de klachten kan met middel opgehoogd of verminderd worden.

De ziekte van Parkinson is een aandoening waarbij steeds meer zenuwcellen in een deel van de hersenen afsterven. Kenmerken kunnen zijn een geleidelijke  achteruitgang van beweging, concentratieverlies, geheugenverlies en stemmingswisselingen. Hierdoor wordt het uitoefenen van dagelijkse bezigheden steeds moeilijker.

Momenteel is de ziekte van Parkinson niet te genezen en ook niet stop te zetten. De arts kan wel medicatie voorschrijven. Levodopa wordt in de hersenen omgezet in dopamine en de hulpstof Carbidopa zorgt ervoor dat dit vooral in  de hersenen gebeurt, daar waar het nodig is. Het heeft een positieve invloed op de symptomen van de ziekte van Parkinson (zoals bijvoorbeeld bewegingstraagheid, spierstijfheid en pijn en beven) en dagelijkse handelingen. Afhankelijk van de klachten kan met middel opgehoogd of verminderd worden.

Dystonie is een verzamelnaam voor stoornissen die ontstaan door onwillekeurige spierspanningen. Botuline toxine wordt gebruikt als eerste keus middel bij verschillende stoornissen. Botuline is een gif dat in de natuur voorkomt, maar wat gezuiverd en verdund als medicijn gebruikt wordt. Het doel van de behandeling met botuline toxine is er voor te zorgen dat spieren zich minder onwillekeurig samentrekken, waardoor u minder ongewilde bewegingen maakt.

Speciale spreekuren

Op maandag- en dinsdagochtenden kunt u, na een verwijzing van uw huisarts, terecht op de Carpaal Tunnel Syndroom (CTS) poli. U start deze ochtend met een gesprek met uw neuroloog. Aansluitend ondergaat u een EMG en hierna bespreekt de neuroloog de uitslag met u.

Iedereen ervaart wel eens problemen met het denken, bijvoorbeeld het vergeten van een afspraak of het niet kunnen komen op een naam. Vaak is dit onschuldig, maar soms is er meer aan de hand. Op de geheugenpolikliniek van de afdeling neurologie worden mensen gezien met problemen met het denken of vermoeden op een dementie. Tijdens het bezoek aan de geheugenpoli wordt er aan de hand van diverse onderzoeken onderzocht of er wel of geen sprake is van dementie. Als er sprake is van dementie wordt er ook onderzocht om welke vorm het gaat. Aan het einde van het bezoek wordt er een afspraak bij de arts gepland voor de uitslagen. Na het stellen van de diagnose kunnen patiënten ter begeleiding een casemanager toegewezen krijgen. De casemanager komt thuis en kan helpen bij verschillende praktische zaken.

Brengt u een bezoek aan de geheugenpoli? Dan is het handig om een partner, kind of iemand anders mee te nemen die u goed kent. Zie ook de folder ‘geheugenpolikliniek’ voor meer informatie.

De afdeling neurologie heeft een speciaal spreekuur voor patiënten met verdenking op een T.I.A. (Transient Ischaemic Attack). Bij een T.I.A. is er sprake van een dreigende beroerte, ofwel een kleine beroerte, door een afsluiting van een bloedvat in of naar de hersenen. Om de kans op nieuwe klachten te minimaliseren volgt een snelle analyse naar eventuele risicofactoren. Risicofactoren om een T.I.A. te krijgen zijn: leeftijd, hoge bloeddruk, diabetes mellitus, hoog cholesterol, roken, hartziekten, zoals ritmestoornissen en een vernauwing in de halsslagaders. Voor een snelle en efficiënte analyse naar deze risicofactoren zijn alle onderzoeken in één dag gepland op de zogenoemde TIA-dagbehandeling.

Specialisten

R.S. van der Giessen

Neuroloog

Aandachtsgebieden

  • Parkinson
  • Bewegingsstoornissen
  • Botox
     
S.C. Li
A.M. Visser
J. vd Linden

Neurologie verpleegkundige

Aandachtsgebieden:

  • Parkinson
  • Multiple sclerose
  • Geheugen
J.A. Udo

Laborant klinische neurofysiologie (KNF)