Klinische Geriatrie

Frontotemporale dementie is een dementie die zich uit in het voorste deel (frontaalkwab en temporaalkwab) van de hersenen. Deze hersengebieden zorgen onder andere voor planning, emoties en het begrijpen van taal. De oorzaak van de ziekte is onbekend, erfelijke factoren kunnen een rol spelen. Deze vorm van dementie begint op vrij jonge leeftijd, bij mensen tussen de 50 en 60 jaar oud.

De Engelse term ‘Mild Cognitive Impairment’ (MCI) betekent ‘milde cognitieve stoornis’. Mensen met deze stoornis kunnen geheugenproblemen hebben, moeite met informatieverwerking of het uitvoeren van bepaalde handelingen. De klachten zijn minder ernstig dan bij dementie. MCI kan een voorstadium zijn van dementie, maar dit is lang niet altijd het geval.

Bij Lewy Body dementie staan niet de geheugenklachten op de voorgrond maar meer problemen met de planning en uitvoering , een verminderde aandacht en stoornissen in het ruimtelijk inzicht. De ziekte wordt daarbij gekenmerkt door een aantal verschijnselen naast de dementie:

• Parkinsonisme: loopstoornissen, traagheid in bewegen en stijfheid, zoals wordt gezien bij de ziekte van Parkinson
• Onrustige slaap waarbij een patiënt veel beweegt in de slaap en zijn dromen soms lijkt uit te beelden. Patiënten kunnen hierbij zichzelf of partner verwonden
• Visuele hallucinaties: dingen zien die er niet zijn zoals mensen of dieren
• Fluctuaties: dit zijn schommelingen in het bewustzijn, waarbij de patiënt het ene moment helder en alert is en vervolgens heel slaperig is of niet goed reageert op de omgeving. Ook kan de patiënt het ene moment heel verward zijn en vervolgens weer adequaat. Deze periodes kunnen van minuten tot uren en soms dagen duren.

Niet al deze verschijnselen hoeven aanwezig te zijn. Daarnaast kan er sprake zijn van een depressie, wanen, duizeligheid, obstipatie, moeite met plassen en veel vallen.

Obstipatie is een aandoening waarbij er sprake is van een verstoring van de stoelgang, gekenmerkt door de minder frequente ontlasting (minder dan drie keer per week) en/of een moeilijke passage van de ontlasting. Dit komt bij ouderen vaker voor, door inactiviteit, lage voedsel- of vochtinname, medicijngebruik of bepaalde ziekten.

Orthostatische hypotensie betekent letterlijk een lage bloeddruk bij staan. Bij een orthostase functioneert het bloeddrukregulatiesysteem naar de bloedvaten en het hart niet optimaal. Als u gaat staan, vernauwen de bloedvaten zich niet genoeg en wordt de hartslag nauwelijks sneller. Het gevolg is dat uw bloeddruk bij het gaan staan, lager wordt en even te laag blijft. Als uw bloeddruk erg laag is, pompt uw hart onvoldoende bloed naar de hersenen of andere lichaamsdelen. Daardoor ontstaan er klachten zoals duizelingen in het hoofd, wazig zien, zwarte vlekken voor de ogen en soms pijn in de schouders, nek- of andere spieren.

Urine-incontinentie houdt in dat er sprake is van het onvermogen om urine op te houden. Er zijn diverse soorten incontinentie:

• Stress-incontinentie: de toestand waarin iemand urine verliest bij toename van de druk in de buikholte (bijvoorbeeld door hoesten of lachten).
• Urge-incontinentie: de toestand waarin iemand, kort na een sterke plasdrang te hebben gevoeld, onwillekeurig urine verliest.
• Gemengde urine-incontinentie: hier is sprake van een combinatie van stress- en urge-incontinentie.
• Functionele-incontinentie: in dit geval functioneert de blaas normaal, maar is men niet in staat om op tijd het toilet te bereiken, doordat men bijv. slecht ter been is.

Deze vorm van dementie wordt gekenmerkt door hersenbeschadiging veroorzaakt door stoornissen in de bloedvoorziening in de hersenen.  De verschijnselen nemen in de loop van de tijd in ernst toe. Veel mensen die vasculaire dementie hebben zijn bekend met hart- en vaatlijden. Vóór de dementie hadden zij bijvoorbeeld al last van hoge bloeddruk, hartritmestoornissen, diabetes, vaataandoeningen, beroertes of hebben een tia gehad. Bij vasculaire dementie treden geheugen- en oriëntatiestoornissen pas in een later stadium op. Er zijn problemen met het gebruik en begrijpen van taal, problemen met het herkennen van voorwerpen en het uitvoeren van dagelijkse handelingen. Patiënten zijn vaak minder ondernemend. Naast geestelijke achteruitgang treden er ook vaak lichamelijke klachten op. Er kunnen spierverstijvingen, gevoelsverlies en soms verlammingen ontstaan. De patiënt wordt erg traag en het verloop van de ziekte is grillig.

De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Er vinden eiwitophopingen in de hersenen plaats en er treedt een verschrompeling op van de  hersenen. De verschijnselen van deze ziekte beginnen heel geleidelijk en nemen in de loop van de tijd in ernst toe. De aard, de ernst en het tempo van het ziekteproces zijn voor iedere patiënt verschillend. De ziekte van Alzheimer is niet te genezen en het ziekteproces is onomkeerbaar. De eerste verschijnselen zijn meestal verlies van het geheugen en dan vooral het korte termijn geheugen. Er zijn problemen met de inprenting en het leren van nieuwe informatie. Ook kunnen karakterveranderingen plaatsvinden en raakt iemand steeds meer in zichzelf gekeerd.

Dit medicijn, galantamine, wordt gegeven bij de ziekte van Alzheimer. De ziekte van Alzheimer is een aandoening waarbij de cellen in bepaalde delen van de hersenen niet meer functioneren. Kenmerken hiervan zijn geleidelijke achteruitgang in het denkvermogen en geheugenstoornissen. De symptomen zijn toenemend geheugenverlies,  verwardheid en gedragsveranderingen. Hierdoor wordt het uitoefenen van dagelijkse bezigheden steeds moeilijker.

Momenteel is de ziekte van Alzheimer niet te genezen en ook niet stop te zetten. De arts kan medicatie voorschrijven. Galantamine verhoogt de hoeveelheid acetylcholine in de hersenen en zou op deze manier de symptomen van de ziekte kunnen verbeteren, waardoor de achteruitgang vertraagd zou kunnen worden, en mogelijk iets verbeteren. Ook is het mogelijk dat door de medicijnen uw zelfredzaamheid langer behouden blijft. Bovendien kan behandeling met medicijnen vervelende symptomen, zoals eventuele depressie en/of angst, verminderen.

Dit medicijn, galantamine, wordt gegeven bij de ziekte van Alzheimer. De ziekte van Alzheimer is een aandoening waarbij de cellen in bepaalde delen van de hersenen niet meer functioneren. Kenmerken hiervan zijn geleidelijke achteruitgang in het denkvermogen en geheugenstoornissen. De symptomen zijn toenemend geheugenverlies,  verwardheid en gedragsveranderingen. Hierdoor wordt het uitoefenen van dagelijkse bezigheden steeds moeilijker.

Momenteel is de ziekte van Alzheimer niet te genezen en ook niet stop te zetten. De arts kan medicatie voorschrijven. Memantine verlaagt de concentratie van het glutamaat, wat een positieve invloed kan hebben op symptomen van de ziekte van Alzheimer. Memantine kan een positief effect hebben op gedragssymptomen (zoals bijvoorbeeld agitatie, agressie en prikkelbaarheid), dagelijkse handelingen en cognitieve vaardigheden.

Dit medicijn wordt vaak gegeven bij de ziekte van Alzheimer. Het kan ook bij andere vormen zoals Lewy body dementie of Parkinsondementie gegeven worden. Rivastagmine verhoogt de hoeveelheid acetylcholine in de hersenen en zou op deze manier de symptomen van de ziekte kunnen verbeteren, waardoor de achteruitgang vertraagd zou kunnen worden. Rivastagmine komt zowel in capsule- als pleistervorm.

De ziekte van Parkinson is een aandoening waarbij steeds meer zenuwcellen in een deel van de hersenen afsterven. Kenmerken kunnen zijn een geleidelijke  achteruitgang van beweging, concentratieverlies, geheugenverlies en stemmingswisselingen. Hierdoor wordt het uitoefenen van dagelijkse bezigheden steeds moeilijker.

Momenteel is de ziekte van Parkinson niet te genezen en ook niet stop te zetten. De arts kan wel medicatie voorschrijven. Levodopa wordt in de hersenen omgezet in dopamine en de hulpstof Benserazide zorgt ervoor dat dit vooral in  de hersenen gebeurt, daar waar het nodig is. Het heeft een positieve invloed op de symptomen van de ziekte van Parkinson (zoals bijvoorbeeld bewegingstraagheid, spierstijfheid en pijn en beven) en dagelijkse handelingen. Afhankelijk van de klachten kan met middel opgehoogd of verminderd worden.

De ziekte van Parkinson is een aandoening waarbij steeds meer zenuwcellen in een deel van de hersenen afsterven. Kenmerken kunnen zijn een geleidelijke  achteruitgang van beweging, concentratieverlies, geheugenverlies en stemmingswisselingen. Hierdoor wordt het uitoefenen van dagelijkse bezigheden steeds moeilijker.

Momenteel is de ziekte van Parkinson niet te genezen en ook niet stop te zetten. De arts kan wel medicatie voorschrijven. Levodopa wordt in de hersenen omgezet in dopamine en de hulpstof Carbidopa zorgt ervoor dat dit vooral in  de hersenen gebeurt, daar waar het nodig is. Het heeft een positieve invloed op de symptomen van de ziekte van Parkinson (zoals bijvoorbeeld bewegingstraagheid, spierstijfheid en pijn en beven) en dagelijkse handelingen. Afhankelijk van de klachten kan met middel opgehoogd of verminderd worden.

Iedereen ervaart wel eens problemen met het denken, bijvoorbeeld het vergeten van een afspraak of het niet kunnen komen op een naam. Vaak is dit onschuldig, maar soms is er meer aan de hand. Op de geheugenpolikliniek van de afdeling neurologie en geriatrie worden mensen gezien met problemen met het denken of vermoeden op een dementie. Tijdens het bezoek aan de geheugenpoli wordt er aan de hand van diverse onderzoeken onderzocht of er wel of geen sprake is van dementie. Als er sprake is van dementie wordt er ook onderzocht om welke vorm het gaat. Aan het einde van het bezoek wordt er een afspraak bij de arts gepland voor de uitslagen. Na het stellen van de diagnose kunnen patiënten ter begeleiding een casemanager toegewezen krijgen. De casemanager komt thuis en kan helpen bij verschillende praktische zaken.

Brengt u een bezoek aan de geheugenpoli? Dan is het handig om een partner, kind of iemand anders mee te nemen die u goed kent.